تدکس ۲۰۲۴ اصفهان؛ از دندان شیری کودک نئاندرتال تا عدم تعادل آگاهانه در «مسیر»
سخنرانان تدکس اصفهان ۲۰۲۴ از مسیر پرفراز و نشیب خود می‌گویند؛ از آنچه پشت سر گذاشتند، آنچه در «مسیر» آموختند و هر آنچه پیش روی خود دارند.
رویداد تدکس اصفهان با موضوع «مسیر» ۲۲ دی ۱۴۰۲ برگزار شد که انتشار هرروزه‌ی نسخه‌های تصویری سخنرانی‌های آن شروع شده، شامل سخنرانی ۱۴ متخصص حول موضوع «مسیر» است. مهدی فصیحی، ثریا سلمانیان، محمد عرب، حامد وحدتی‌نسب، سیاوش صفاریان‌پور، آرش برهمند، رضوان جابری، نفیسه عروجی، اهورا نیازی، نوید کوهی، محمد عرفانیان، ایمان احمدپور، علی‌رضا علیخانی و رومینا حیدری سخنرانان این دوره تدکس بوده‌اند. از میان این موارد تاکنون هفت سخنرانی منتشر شده است که در این مطلب به آن‌ها اشاره می‌کنیم.
معجزه‌ی جعبه‌ی حافظه در مسیر زندگی
شکل عملکرد ماشین حافظه و اهمیت آن موضوع سخنرانی سیاوش صفاریان‌پور، برنامه‌ساز و روزنامه‌نگار علم در تدکس ۲۰۲۴ اصفهان است. او از حاضران می‌پرسد: «من چطور فکر می‌کنم و ابزارم چیست؟» و جواب می‌دهد: «حافظه».
برای فکر کردن به گذشته از چیدن اجزای ذخیره‌شده در حافظه کنار هم استفاده می‌کنیم، برای فکر کردن به آینده هم به حافظه برمی‌گردیم اما وقتی می‌توان پیش‌بینی دقیق‌تری از آینده داشت که ذخیره‌ی حافظه بیشتر باشد. ما برای فکر کردن به گذشته و آینده به حافظه تکیه می‌کنیم.
– سیاوش صفاریان‌پور، برنامه‌ساز و روزنامه‌نگار علم
صفاریان‌پور به اختلال توجه و تمرکز در زندگی روزمره اشاره می‌کند و این هشدار را می‌دهد: «خیلی وقت‌ها ما به حافظه تکیه می‌کنیم و مسیرمان را گم می‌کنیم. این یکی از عوارض زندگی مدرن امروز است.» او سپس می‌پرسد: «آیا من حافظه‌ام هستم؟» و از حاضران می‌خواهد به قدیمی‌ترین حافظه‌ی خود فکر کنند و در ادامه سخنانش عملکرد حواس پنجگانه و فعالیت تمام مغز در فرآیند بازآفرینی یک خاطره را «معجزه مغز» وصف می‌کند.
او که چندی پیش مستندی درباره مغز به نام «کاپیتان من» ساخته به سؤالش اینطور جواب می‌دهد: «من فکر می‌کنم ما حافظه‌مان هستیم؛ برای فکر کردن به گذشته، برای فکر کردن به آینده و برای اینکه مسیر زندگی را دنبال کنیم.» سپس از روبه‌رو شدن با آلزایمر پدرش می‌گوید و «بروز روی تاریک آلزایمر» و دشواری انتخاب بین کنترل آلزایمر یا پارکینسون.
آلزایمز شبیه به بنایی در حال تخریب است. در این بیماری خاطرات و اجزایی که در مغز ماست و اجزایی که منجر به رفتار بیرونی ما می‌شود و ذخیره شناختی ما مدام کم و کمتر می‌شود. حافظه‌ی ما و اندوخته‌های شناختی ما، ما را شکل می‌دهد. انتخاب بین کنترل یکی از بیماری‌ها (آلزایمر و پارکینسون) مهم‌ترین تصمیم‌گیری زندگی‌ام بود. از خودم پرسیدم آیا حاضرم خاطراتم یا بخشی از خاطراتم را یکجا بفروشم؟ من تصمیم گرفتم آن قرص آبی را بخورم و پدرم با هوشیاری نسبت به جهان پیرامونش، ما را ترک کرد.
– سیاوش صفاریان‌پور
قدیمی‌ترین قطعه بدنی یک انسان در تاریخ باستان‌شناسی ایران
یکی دیگر از سخنرانی‌های تصویری رویداد تدکس اصفهان مربوط به حامد وحدتی‌نسب، انسان‌دیرینه‌شناس است. او برای حاضران از بقایا و مواد فرهنگی منتسب به حضور انسان در ایران می‌گوید: «قلمرو انسان نئاندرتال از غربی‌ترین نقاط در اروپا تا آسیای مرکزی امتداد داشت و ایران در قلب آن بود. به همین دلیل دور تا دور ایران سنگواره‌هایی بازمانده از آن‌ها وجود دارد.»
وحدتی‌نسب با نمایش تصویری از بازسازی چهره انسان راست‌قامت ادامه می‌دهد: «انسان راست‌قامت اولین انسانی است که حدود ۲ میلیون سال پیش وارد ایران می‌شود. او به حیات خود ادامه داد تا اینکه حوالی ۴۰۰ هزار سال پیش جای خود را به نوع دیگری از انسان داد؛ انسان نئاندرتال. یکی از قدیمی‌ترین استقرارگاه‌های نئاندرتال‌ها در دنیا به ایران مربوط است؛ به غار قلعه‌کرد در آوج قزوین.»
این انسان‌دیرینه‌شناس با اشاره به فعالیت‌های باستان‌شناختی خود به همراه گروهی فرانسوی از ادامه کاوش‌ها در این غار می‌گوید.
این غار قدیمی‌ترین منطقه باستانی ایران است. سن قطعی لایه‌های مربوط به انسان آن به ۴۵۰ هزار سال رسیده است و این سن بیشتر خواهد شد چون هنوز ۲، سه متر دیگر نهشته باستانی باید کاوش شود. اما جالب‌ترین یافته از این غار دندان شیری یک کودک ۹ تا ۱۱ ساله است. این دندان ۱۷۵ هزار ساله قدیمی‌ترین قطعه بدنی یافته‌شده از یک انسان در تاریخ باستان‌شناسی ایران به شمار می‌آید.
– حامد وحدتی‌نسب، انسان‌دیرینه‌شناس
نوای تنبور؛ از خلق سؤال تا خلاقیت
نوید کوهی در تدکس اصفهان ۲۰۲۴ با بداهه‌نوازی تنبور مسیر خود را از خلق سؤال تا رسیدن به خلاقیت روایت می‌کند.
منبع :زومیت
برای دیدن خبر همین الان کلیک کنید
