اپل بالأخره RCS را به آیفون آورد؛‌ پایان جدال با گوگل بر سر حباب‌های سبز و آبی؟

یکی از مدیران گوگل در جریان برگزاری مراسم Google I/O 2022 گفت امیدوار است تمامی سیستم‌عامل‌های موبایل به RCS مجهز شوند تا «صرف‌نظر از دستگاهی که استفاده می‌کنید، پیام‌هایتان محرمانه باقی بمانند.» درواقع گوگل داشت به‌طور غیرمستقیم از اپل به‌دلیل اضافه نکردن فناوری RCS به گوشی‌های آیفون انتقاد می‌کرد و این بار، محوریت انتقادش بر حریم شخصی متمرکز بود.

هیروشی لاک‌هایمر، معاون ارشد گوگل نیز به این جریان پیوست و گفت:‌ «انحصارطلبی آی‌مسیج اپل که مشتریان را به خود وابسته می‌کند، یک استراتژی اثبات شده‌ است. استفاده از فشار همتا و قلدری برای فروش محصولات، برای شرکتی که اصل انسانیت و عدالت را به‌عنوان هسته‌ی بازاریابی خود قبول دارد، اقدامی ریاکارانه‌ است. همین حالا نیز استانداردهایی برای رفع این مشکل وجود دارد.»

دعوای گوگل و اپل بر سر فناوری RCS، نسخه‌ی مدرن‌تر SMS که سازوکار آن را در ادامه توضیح خواهیم داد، سابقه‌ی طولانی‌تری دارد و جنبه‌هایی فراتر از حریم شخصی را دربر‌می‌گیرد؛ از جمله انحصارطلبی اپل، رنگ متمایز حباب پیام‌ها، ترس کاربران جوان از مورد تمسخر قرار گرفتن به‌خاطر نداشتن آیفون و البته اهداف منفعت‌طلبانه‌ی گوگل و مشکلات بی‌شمار این شرکت در حوزه‌ی پیام‌رسان‌ها.

اپل حالا به‌دلیل فشارهای اتحادیه‌ی اروپا، پشتیبانی از RCS را بعد از سال‌ها جدال با گوگل برای متمایز کردن قابلیت‌های آی‌مسیج از پیام‌رسان اندروید، به iOS 18 می‌آورد؛ اما داستان باز هم به سبک اپل، پیچیده‌تر از این حرف‌ها است، چراکه به‌نظر نمی‌رسد کابوس حباب‌های سبز و آبی و انحصار قابلیت‌های آی‌مسیج به پایان رسیده باشد.

RCS (مخفف Rich Communication Services به معنی خدمات ارتباطی پیشرفته)‌ مجموعه‌ای از استانداردها برای ارتقای سیستم پیام‌رسان موبایل است که توسط انجمن سامانه‌ی جهانی ارتباطات سیار (GSMA)، نماینده‌ی اپراتورهای تلفن همراه در سراسر جهان توسعه یافته است. به‌مدد RCS، کاربران می‌توانند ازطریق وای‌فای یا اینترنت سیم‌کارت، پیام‌ها، تصاویر و ویديوهای خود را با کیفیت بالاتری ارسال کنند و از قابلیت‌های دیگری مانند واکنش ایموجی، نشانگر سه‌نقطه تایپ، چت گروهی و امنیت رمزنگاری سرتاسری در چت‌های دونفره بهره ببرند.

تمام این قابلیت‌ها امروزه در پیام‌رسان‌های گوناگون مثل واتس‌اپ و تلگرام موجود است، اما اهمیت RCS و آی‌مسیج در این است که این خدمات جزو قابلیت‌های پیش‌فرض گوشی کاربر هستند و اگر تمام اپراتورها در سراسر جهان به‌درستی کارشان را انجام می‌دادند،‌ دیگر نیازی به استفاده از پیام‌رسان‌های دیگر نبود.

در مقابل، ظهور SMS به سال ۱۹۹۲ و روزهای اولیه‌ی تکنولوژی موبایل برمی‌گردد. این استاندارد محدودیت‌های بسیاری دارد؛ مثلاً اینکه پیامک‌ها به ۱۶۰ کاراکتر و فقط متن محدودند و نمی‌توان عکس، ویدیو، فایل صوتی یا گیف و استیکر فرستاد. برای این منظور، گوشی‌ها از پروتکل MMS استفاده می‌کنند که این استاندارد هم محدودیت‌های فنی خودش را دارد؛ ازجمله اندازه‌ی بسیار کوچک پیام‌ها و نبود پشتیبانی از رمزنگاری سرتاسری. اما با تمام محدودیت‌ها، پیامک به‌این‌خاطر که ازطریق شبکه‌ی موبایل اپراتور کاربر فرستاده می‌شود، در شرایطی که کاربران به اینترنت دسترسی ندارند، به کار می‌آید و این پروتکل قدیمی به‌ این زودی‌ها منسوخ نخواهد شد.

دلیل وجود روش‌های مختلف پیاده‌سازی RCS این است که هر یک از اپراتورها سعی کرد نسخه‌ی انحصاری و پر از مشکل خودش را داشته باشد، اما درنهایت همه با شکست مواجه شدند. درحال‌حاضر، بهترین نسخه، «یونیورسال پروفایل» (Universal Profile) نام دارد که پیام‌رسان گوگل از آن پشتیبانی می‌کند. مزیت این نسخه این است که تمام اپراتورها می‌توانند از آن استفاده کنند تا بدین‌ترتیب، پیامکی که ازطریق Chat features گوشی اندرویدی از اپراتور ژاپنی فرستاده شود، بتواند به‌ دست کاربری در آمریکا برسد.

استفاده از Chat نیازمند اپلیکیشن پیام‌رسان گوگل است،‌ اما اپراتورها مجبور به پشتیبانی از استاندارد یونیورسال پروفایل نیستند و از این لحاظ، هوشمندانه طراحی شده است. اگر اپراتوری از این استاندارد پشتیبانی کند، کار پیام‌رسان گوگل راحت می‌شود؛ اما اگر اپراتوری بخواهد استاندارد مستقل خودش را داشته باشد، گوگل می‌تواند این تصمیم احمقانه را دور بزند و قابلیت‌های RCS را ازطریق سرورهای Jibe خودش به کاربر ارائه دهد. به‌عبارت دیگر، گوگل با پیاده‌سازی کامل یونیورسال پروفایل کاری کرد تا اکثر کاربران اندرویدی بتوانند با استفاده از اپلیکیشن پیام‌رسان گوگل به قابلیت‌های RCS دسترسی داشته باشند.

نکته‌ای که باید درباره‌ی RCS به خاطر داشت این است که هرگز به‌عنوان جایگزین یا رقیبی برای اپلیکیشن‌های پیام‌رسان مثل تلگرام یا واتس‌اپ در نظر گرفته نشده است. RCS صرفاً نوعی پروتکل ارتباطی بین اپراتورها و بین تلفن همراه و اپراتور است. برای استفاده از RCS نیازی به ساخت اکانت در پلتفرم جدیدی نیست، اما تازمانی‌که تلفن و اپراتور کاربر از این فناوری پشتیبانی نکنند، استفاده از آن ممکن نخواهد بود.

سه سال پیش، وال‌استریت ژورنال در گزارشی نوشت استراتژی انحصارگرایانه و به‌اصطلاح «باغ محصور» اپل باعث ایجاد فشار اجتماعی بر نوجوانان آمریکایی شده است. آی‌مسیج پیام‌های ارسالی از آیفون در چت‌های گروهی را با پس‌زمینه‌ی آبی مشخص می‌کند و چندین قابلیت اختصاصی را هم دراختیار کاربران آیفون قرار می‌دهد، درحالی‌که پیام‌های کاربران اندرویدی به آیفون‌دارها سبز رنگ است و فقط به قابلیت‌های محدود MMS، نسخه‌ی کمی بهتر SMS، دسترسی دارند.

آن زمان، اکانت رسمی توییتر اندروید در واکنش به این گزارش نوشت: «آی‌مسیج نباید منفعت خود را بر پایه‌ی آزار و اذیت کاربران قرار دهد. پیام دادن باید ما را به هم نزدیک کند و راه‌حل آن نیز وجود دارد. بیایید این مشکل را با اتحاد بین کل این صنعت برطرف کنیم.»

احتمالاً خودتان حدس زده‌اید که «راه‌حل» گوگل، همان RCS است که از سال ۲۰۰۸ تاکنون با سرعت حلزونی در حال جایگزینی SMS بوده است. پس از سال‌ها مقاومت، تمام اپراتورهای آمریکایی حالا از RCS پشتیبانی می‌کنند و بزرگ‌ترین شرکتی که کماکان دربرابر پیوستن به این جریان مقاومت می‌کرد، اپل بود.